Yay aylarının gəlməsi ilə ortaya çıxan təhlükələrdən biri də arı allergiyasıdır. Bir çox insan sancma yerində yüngül ağrı və qızartı yaşasa da, bəzi insanlar həyati təhlükəsi olan şiddətli reaksiyalarla qarşılaşa bilər. Bu yazıda sizlər üçün arı allergiyası haqqında bilmək lazım olanları yazdıq.
Arı sancmasının əlamətləri hansılardır?
Arı sancmasından asılı olaraq müxtəlif reaksiyalar baş verə bilər. Ən çox görülən tapıntı arı sancması yerində ağrı, qızartı və kiçik şişkinlikdir. Bu cür reaksiyalar allergik deyil. İkinci ən çox görülən tapıntı, arı sancması yerində meydana gələn və təxminən 10% nisbətində görünən böyük bir yerli şişkinlikdir. Sancmadan 24-48 saat sonra baş verir və sağalması 7-10 günə qədər çəkə bilər. Ən qorxulu reaksiya uşaqların 0,3-0,4%-də müşahidə olunan həyati təhlükəsi olan sistem reaksiyalarıdır. Onların əksəriyyəti dərinin qızartı, qaşınma, ürtiker və yüngül şişkinlik ilə xarakterizə olunur. Bəziləri anafilaksi (allergik şok) adlanan həyati təhlükəsi olan bir reaksiya olaraq görülə bilər.
Arı allergiyasından ölüm tezliyi nə qədərdir və kimlərdə daha çox rast gəlinir?
Bütün ölkələrdə hər il arı sancmalarından 40-50 ölüm halı qeydə alınır. Bu rəqəmin daha çox olduğu düşünülür. Arı sancmasından ölən insanların yarısı arı allergiyası olduğunu bilmir.
Bal arıları daha şiddətli reaksiya versə də, bütün arı növlərində müşahidə oluna bilər.
Allergik insanlar, əvvəllər müəyyən xəstəlikləri olanlar, qan təzyiqi və ürək dərmanı istifadə edənlər ağır reaksiya riski daha yüksəkdir. Çoxlu arı sancması ciddi reaksiyalar riskini artırır.
Diaqnoz necə qoyulur?
Arı sancması səbəbiylə yerli və ya sistemik reaksiyaları olan insanlar allerqoloqa müraciət etməlidirlər. Yalnız yerli reaksiya ilə bəzi hallarda sistemli reaksiyanın inkişaf riski olduğundan, diqqətlə qiymətləndirilməlidir.
Bu xəstələrdən və ya valideynlərindən alınacaq ətraflı tarix, müayinə, dəri və qan allergiya testləri ilə diaqnoz qoyulur. Həmçinin, ciddi reaksiyalar riskini aşkar etmək üçün bəzi testlər edilə bilər.
Müalicədə nə edilməlidir?
Müalicədə arı sancmasının qarşısını almaq üçün müxtəlif tədbirlər görülməlidir. Həyati təhlükəsi olan allergik şoku olan insanlar təcili istifadə üçün adrenalin avtomatik injektoru daşımalıdırlar.
Arı allergiyasında ən təsirli müalicə üsulu peyvənd (zəhər immunoterapiyası) müalicəsidir. Peyvənd müalicəsinin ən təsirli olduğu və 95-100% nisbətində sistemik reaksiyaların inkişafının qarşısını aldığı allergik xəstəlikdir. Arı peyvəndi müalicəsi bu mövzuda təcrübəli və məlumatlı allergiya mütəxəssisləri tərəfindən aparılmalıdır.
Nəticədə ;
Arı allergiyası ümumi bir vəziyyətdir.
Arı allergiyası olan daha kiçik bir qrup insanda həyati təhlükəsi olan anafilaksi (allergik şok) inkişaf edə bilər.
Diaqnoz dəri və qandan edilən allergiya testləri ilə qoyulur.
-Müalicədə qorunmaq üçün arılardan qaçınılmalı və fövqəladə hallarda istifadə üçün adrenalin otoinjektoru daşınmalıdır.
-Qəti müalicə üçün arı peyvəndi müalicəsi (zəhər immunoterapiyası) aparılmalıdır.
