İnək südü allergiyası uşaqlarda ən çox rast gəlinən qida allergiyasıdır. İnək südünün tərkibində müxtəlif allergenlər olması və xəstələrdə fərqli allergen həssaslıqları inkişaf edə bildiyi üçün xəstədən xəstəyə fərqli şəkillər yarana bilər. Allergenlər ana südündən keçərsə, ana südü ilə qidalanan körpələrdə tapıntılar çox erkən görünə bilər. Allergenlər ana südündən keçməyibsə, qarışıq və ya qatı qida qəbuluna başlayanda baş verə bilər. İnək südü allergiyası müxtəlif simptomlarla özünü göstərə bilər. Ən çox görülən təzahürlər dəri döküntüsü, qızartı, qaşınma və ekzemadır. Bağırsaq tutulması qusma, qarın ağrısı, ishal, selik və nəcisdə qan ola bilər. Bundan əlavə, qəbizlik, qaz ağrısı və dəmir çatışmazlığı anemiyası da inək südü allergiyasına bağlı ola bilər. İnək südü allergiyasına görə ən ciddi və həyati təhlükəsi olan reaksiya anafilaksiyanın (allergik şokun) inkişafıdır.
İnək südü allergiyasının diaqnostikası
Diaqnoz üçün ailədən ətraflı məlumat alınmalı və müayinə aparılmalıdır. Bunların nəticəsində inək südü allergiyası düşünülürsə, qan və dəri allergiya testi edilə bilər. Bundan əlavə, süddəki allergenlər haqqında daha ətraflı məlumat əldə etmək istənildikdə, komponent həll edilmiş diaqnoz testi edilə bilər. Beləliklə, pəhrizin tənzimlənməsi və süd tolerantlığının inkişafı ilə bağlı daha dəqiq qərar verilə bilər. Əgər bunlara baxmayaraq diaqnoz aydınlaşdırıla bilmirsə, qidalanma testi aparılmalıdır.
Yalnız bağırsaq tutulmasında qan və dəridən edilən allergiya testləri nəticə vermir. Bu zaman ailə nəcisdə qan görməyibsə, gizli qan yoxlanıla bilər. Şübhəli qidalar ən azı 15 gün pəhrizdən xaric edilir. Uşağın simptomları yaxşılaşdısa, yenidən pəhrizə əlavə edilir və tapıntıların ortaya çıxıb-çıxmadığı yoxlanılır. Pəhriz ilə tapıntılarda heç bir irəliləyiş yoxdursa, bu prosedur başqa bir qida üçün edilməlidir.
İnək südü allergiyasında müalicə
Diaqnoz qoyulduqdan sonra müalicə üçün edilməli olan şey inək südünün pəhrizdən tamamilə çıxarılmasıdır. Ancaq kazeinə qarşı həssaslıq yoxdursa, südün ən əhəmiyyətli allergenlərindən biri olan bişmiş məmulatlar (tort, xəmir kimi) istehlak edilə bilər. Keçi südü quruluşca çox yüksək oxşarlığa malik olduğu üçün içilməməlidir. Ana pəhriz saxlayırsa, ananın pəhrizinə gündə 1 q kalsium əlavə edilməlidir. Körpə pəhriz saxlayırsa, o zaman süd əvəzinə xüsusi qarışıqlardan istifadə edilməlidir.
İnək südü allergiyası olan uşaqların əksəriyyətində 3-4 yaşlarında tolerantlıq yaranır. Ancaq bəzi uşaqlarda tolerantlığın inkişafı uzanır. Əgər uşaqda 4-5 yaşına çatmasına baxmayaraq tolerantlıq inkişaf etmirsə, oral immunoterapiya (oral peyvənd müalicəsi) sınana bilər. Lakin reaksiya riski 25%-ə qədər yüksək olduğundan, ailə və həkim peyvənd üçün birlikdə qərar verməlidir.
