Anafilaksi (allergik şok) bütün bədəni təsir edən ağır, həyati təhlükəsi olan sistemik allergik reaksiyadır. Ən çox qida allergiyası, dərman allergiyası, arı və həşərat sancması nəticəsində inkişaf edir. Diaqnoz əsasən müayinə nəticələrinə əsasən qoyulur. Bu, çox tez həll edilməli olan fövqəladə vəziyyətdir. Bu səbəblə anafilaksi riski olan uşaqlara ilk müdaxiləni ailələr də bilməlidir. Bu yazıda sizin üçün anafilaksi haqqında bilmək lazım olanları yazdıq.

Anafilaksi (Allergik şok) nədir?

Anafilaksiya bir allergenin stimullaşdırılması nəticəsində orqanizmin bəzi hüceyrələrindən ifraz olunan müxtəlif maddələrin təsiri ilə qəfil başlayan sistemik allergik reaksiyadır.

Tezlik nədir?

Müxtəlif səbəblərdən bu mövzuda o qədər də etibarlı məlumat olmasa da, Avropada onun tezliyi 0,3%, ABŞ-da isə 0,05-2% olaraq bildirilir. Ancaq son illərdə onun tezliyi artmaqdadır.

Səbəblər nələrdir?

Anafilaksiyanın səbəbləri arasında ilk sırada qida gəlir. Narkotiklər ikinci, arı sancması isə ondan sonra gəlir. Uşaqlarda anafilaksiyanın ən çox görülən səbəbləri süd, yumurta, fıstıq, qoz-fındıq, balıq və dəniz məhsullarıdır.
Bütün dərmanlar anafilaksiyaya səbəb ola bilər, lakin antibiotiklər, beta-laktam qrupunun antibiotikləri, o cümlədən penisilin, ən çox anafilaksiyaya səbəb olan dərmanlardır. İkinci yerdə qeyri-steroid iltihab əleyhinə dərmanlar adlanan ağrı kəsici və antipiretik dərmanlar qrupu gəlir.
Arı sancması nəticəsində yaranan anafilaksiya həm bal arılarında, həm də arılarda müşahidə edilə bilər.

Anafilaksiyanın (Allergik Şok) Simptomları Nələrdir?

Anafilaksiyanın əlamətləri çox dəyişkəndir. Dəri, ürək, qan dövranı və tənəffüs sistemləri ən çox təsirlənir. Dəridə səpgilər, qızartı, qaşınma, dil və dodaqların şişməsi, qırtlaqda şişlik və bronxların daralması nəticəsində alerjenlə təmasdan qısa müddət sonra yaranan səs xırıltısı, nəfəs darlığı və astma, qan təzyiqinin aşağı düşməsi nəticəsində ürək dövranının təsiri, sürətli ürək döyüntüsü, bayılma, Onun iştirakı nəticəsində qusma və kramp şəklində qarın ağrısı əlamətləri meydana gəlir.
Yadda saxlamaq lazım olan vacib bir məlumat, anafilaksiyanın dəri təzahürləri olmadan inkişaf edə biləcəyidir.

Anafilaksi (allergik şok) necə diaqnoz qoyulur?

Anafilaksi diaqnozu ətraflı tarix və müayinə nəticələrindən sonra qoyulur. Anafilaksiyanın diaqnozunda laboratoriya testlərinin əhəmiyyəti azdır.
Xəstədə simptomların nə vaxt və necə olduğu, daha əvvəl oxşar mənzərənin olub-olmaması, məlum alerjisi olub-olmaması, simptomların yaranmasından bir neçə saat əvvəl istifadə etdiyi dərman və ya qidalar öyrənilməlidir.

Anafilaksiyaya səbəb olan allergenləri aşkar etmək üçün hansı testlərdən istifadə olunur?

Anafilaksi (allergik şok) inkişaf etdirən xəstələrdə bu vəziyyətə səbəb olan allergenlər qan və dəri allergiyası testləri ilə müəyyən edilə bilər. Testlərdə əldə edilən nəticələr əvvəllər əldə edilmiş məlumatlarla birlikdə qiymətləndirilməlidir. Amma testlər allergik şokun inkişafından 4-6 həftə sonra aparılmalıdır.

Anafilaksi (allergik şok) ilə qarışdırılan şərtlər hansılardır?

Bu vəziyyətlərin başlanğıcında sözdə vazovagal bayılma, adətən qorxu, stressli vəziyyətlərdə aşağı təzyiq nəticəsində yaranan huşunu itirmə və huşunu itirmə vəziyyətidir.

Ağır kurdeşen və astma, yad cismin qəbulu kimi hallar da allergik şokla qarışdırıla bilər.

Uşağınızda anafilaksi (allergik şok) varsa, nə etməlisiniz?

Anafilaksi həyati təhlükəsi olan çox vacib bir allergik reaksiyadır. Müxtəlif xəstəliklər və şərtlərlə qarışdırıla bilər. Bu səbəblə, uşağın ən uyğun şəkildə qiymətləndirilməsi və anafilaksiyə səbəb olan allergenin müəyyən edilməsi üçün pediatrik allerqoloqa müraciət edilməlidir.

Həkimə gedərkən anafilaksiyaya (allergik şoka) necə hazırlaşmaq olar?

Uşaq allerqoloquna getdiyiniz zaman daha əvvəl istifadə etdiyiniz və reaksiyaya səbəb ola biləcək dərmanları, eləcə də əvvəlki analizləri gətirərək müayinədən keçmək xəstə üçün faydalı olacaq. Allergiya siropları və həbləri, öskürək və soyuq şərbətlər gəlmədən 1 həftə əvvəl dayandırılmalıdır. Çünki dəri allergiyası testlərinin aparılmasından 1 həftə əvvəl bu dərmanlar dayandırılmalıdır.

Anafilaksiya zamanı müalicə necə aparılmalıdır?

Anafilaksi həyati təhlükəsi olan təcili bir vəziyyət olduğundan, mümkün qədər tez müalicə edilməlidir. Əgər əvvəllər allergiya həkiminiz tərəfindən verilmiş bir adrenalin avtomatik injektorunuz varsa, onu dərhal istifadə etməlisiniz. Yerdə uzanmalı, ayaqları havaya qaldırmalı, tənəffüs çətinliyi olduqda süni tənəffüs verilməlidir. Bu vaxt ən yaxın təcili yardım otağına müraciət edilməlidir.

Anafilaksiyanın qarşısını almaq üçün nə etmək lazımdır?

Anafilaksiyaya səbəb olan bir allergen aşkar edilərsə, ondan qaçınmaq lazımdır. Qida allergiyası halında həkiminizdən həmin qidanın olduğu siyahı və allergiyaya səbəb olan dərmana oxşar quruluşa malik dərmanların siyahısını götürüb yanınızda saxlamalısınız. Bundan əlavə, bu məlumat ailə üzvlərinə, uşaq məktəbə gedirsə, məktəbdə olanlara da verilməlidir.

Uşağın allergik vəziyyətini müəyyən edən şəxsiyyət vəsiqəsi olmalıdır. Bu, kart şəklində və ya bədənə taxılan zərgərlik şəklində ola bilər.
Adrenalin avto-injektorları anafilaksisi olan uşaqlarda təkrar istifadə üçün təyin edilir. Uşaq bağçasında və məktəbdə ailə üzvlərinə, müəllimlərə və tərbiyəçilərə ondan istifadə qaydaları öyrədilməlidir.

Allergiya peyvəndi (immunoterapiya) ilə anafilaksiyanın qarşısını almaq olar?

Bəzi hallarda anafilaksi inkişaf etdirən uşaqlar allergiya peyvəndi ilə müalicə edilə bilər.
Arı allergiyasının qarşısını almaq həmişə mümkün olmadığından və allergiya peyvəndi böyük ölçüdə müvəffəqiyyətli olduğundan, bu xəstələrdə edilməlidir.
Müəyyən yaşa çatmasına baxmayaraq bəzi qidaların allergiyasında hələ də yaxşılaşma yoxdursa, faydası ilə bağlı mübahisələr olsa da, sınana bilər.
Allergiya peyvəndi bu sahədə təhsil almış və təcrübəli uşaq allergiya mütəxəssisləri tərəfindən edilməlidir.
Nəticədə;

Anafilaksi həyati təhlükəsi olan sistemik allergik reaksiyadır.
Onun tezliyi artır.
Uşaqlarda anafilaksiyanın ən çox yayılmış səbəbi qidadır. Sonra dərmanlar və arı allergiyası var.
Anafilaksi bütün bədən sistemlərinə təsir göstərə bilər. Bununla belə, ürtiker, tənəffüs simptomları və hipotansiyon ən çox yayılmışdır.
Anafilaktik şokun diaqnozu anamnez və müayinə ilə qoyulur.
-Anafilaksiyaya (allergik şok) səbəb olan allergenlər qan və dəri allergiyası testləri ilə müəyyən edilə bilər.
-Anafilaksi təcili bir vəziyyət olduğundan dərhal ən yaxın təcili yardıma müraciət etməlisiniz.
– Anafilaksiyanın qarşısının alınması üçün onu törədən allergendən qaçınılmalı və xəstənin yanında bu vəziyyət barədə məlumat verən şəxsiyyət vəsiqəsi olmalıdır.
-Xəstə fövqəladə hallarda adrenalin avtoinjektorunu özü ilə aparmalıdır.
Anafilaksi inkişaf etdirən uşaqlarda arı və bəzi qida allergiyaları allergiya peyvəndi müalicəsi (immunoterapiya) ilə müalicə edilə bilər.
Anafilaksi ciddi bir vəziyyətdir. Bu səbəbdən bu sahədə təhsil almış və təcrübəli uşaq allergiyası mütəxəssisləri tərəfindən qiymətləndirilməlidir.

Vacib Qeyd:
Pediatrik Allergiya Mütəxəssisləri (indi Uşaq İmmunologiyası və Allergiya Mütəxəssisi adlanır); doğuşdan 18 yaşa qədər astma və allergik xəstəliklər üzrə xüsusi təlim keçməklə; Uşaq İmmunologiyası və Allergiya Xəstəlikləri Mütəxəssisi diplomunun alınması; Onlar həm də Uşaq Sağlamlığı və Xəstəlikləri Mütəxəssisi olan həkimlərdir.

Oxşar Yazılar

Görüş və məlumat üçün.

Bizimlə əlaqə saxlayın (0850) 433-9393

Əlaqə