Dəri prik testləri, qandan qidaya xas IgE, yamaq testləri, bazofil aktivləşdirmə testləri, komponent testləri allergiyanın diaqnozunda faydalıdır. Uşaqlarda tətbiq olunan allergiya testlərinin nə olduğu sualını ətraflı izah etdik.
Diaqnozda ən vacib məqam allerqoloqunuzun götürdüyü tarixdir. Bu sayədə həkiminiz testlərdə allergik xəstəliyin olma ehtimalını, analiz nəticələrinin şərhini və hansı allergenlərlə test ediləcəyini təyin edir. Bütün testlərdən əvvəl həkiminiz; Qida qəbulundan sonra allergik reaksiyaların nə vaxt başladığını, o zaman əldə edilənləri, əvvəllər hansısa pəhrizə riayət edib-etmədiyinizi, ailənizdə allergik xəstəlik olub-olmadığını bilməlidir. Yeməyin çiy, bişmiş və ya az bişmiş kimi hansı formada olması da vacibdir. Tənəffüs allergenləri üçün mövsümi xüsusiyyətlər, şikayətləriniz, alınan müalicələr və müşayiət olunan xəstəliklər də vacibdir.
Dəri prick testləri necə tətbiq olunur?
Dəri prik testləri allergik xəstəliklərin diaqnostikası üçün sadə və etibarlı üsullardır. Tərkibində allergen və ya təzə qidalar olan damcılar 3 yaşdan kiçiklərin bilək nahiyəsinə və ya kürəyinə damcı şəklində vurulur. Sonra allerqoloq tibb bacısı lansetin ucu ilə prick və ya ponksiyon adlanan proseduru həyata keçirir. Bu proseslə allergenin dəridəki mast hüceyrələri (allergiya hüceyrələri) ilə təması təmin edilir. Müsbət və mənfi nəzarət də adlandırılan histamin və salin dəriyə eyni şəkildə tətbiq olunur. Müsbət reaksiya sahəsində 10-20 dəqiqə arasında şişlik və qızartı meydana gəlir. 3 mm və daha yuxarı çıxıntılar müsbət hesab olunur. Allergenlə yerli allergik reaksiya yaranır. Həmin nahiyədə histamin ifraz olunur və şişkinlik yaranır. Əgər testdən əvvəl allergiya siropundan istifadə edirsinizsə, onu ən azı 5-7 gün dayandırmalısınız.
Dəri testinin digər testlərdən üstünlüyü sadə, təhlükəsiz və laboratoriya üsullarından təsirlənməməsidir.
Dəri testləri zamanı allergik reaksiya riski çox aşağıdır. Təzə qidalarla allergiya testində bu risk bir qədər yüksəkdir. Ümumiyyətlə, bu üsul meyvə və tərəvəzlərə (alma, banan, şaftalı, qovun, kərəviz kimi) üstünlük verilir.
Qan testləri hansılardır?
Qan testləri spesifik IgE kimi testlərdir. Mümkün allergen üçün qanda IgE səviyyələri ölçülür. Keçmişdə RAST və indi Phadia Immunocap kimi müxtəlif texnikalar var. Allergiyanın diaqnozunda faydalı bir testdir, lakin heç vaxt onun səviyyəsinə baxaraq diaqnoz qoyulmamalıdır. Uşaqlarda test müsbət çıxsa da, onların heç bir şikayətlərinin olmadığı görülə bilər. Şikayətlər həkim tərəfindən qiymətləndirilməli və nəticələr yaşa görə qiymətləndirilməlidir. Uşağın şikayətləri araşdırılmadan tələb edilən böyük test panelləri yanıltıcı ola bilər. Qida allergiyası diaqnozundan sonra təqib də faydalı ola bilər.
Başqa bir qan testi komponent testləridir. Bütün qidaya allergen reaksiyası xüsusi IgE testlərində yoxlanıldığı halda, qida allergiyasına səbəb olan allergen molekul komponent testlərində yoxlanılır. Bitkilər arasında polen allergiyasına səbəb olan oxşar allergenlər var. Dəri testlərində birdən çox polenlə allergiya təsbit edilərsə, hansının real, hansının oxşarlığa görə olduğunu anlamaq üçün istifadə edilə bilər. Düzgün allergiya peyvəndinə başlamaq vacibdir.
Bitkilər arasında oxşar allergenlər və bitkilər və qidalar arasında oxşar allergenlər var. Ağcaqayın və ya ot alerjisi olanlar təzə meyvə, tərəvəz və ya qoz-fındıq ilə bağlı şikayətlərlə qarşılaşa bilərlər. Bu şikayətlər xüsusilə uzun müddət polen allergiyası olan xəstələrdə görülə bilər. Bu testlə bunun əsl qida allergiyası və ya oxşarlıqdan qaynaqlandığını anlamaq olar.
Başqa bir istifadə qida allergiyasının gedişatını anlamaqdır. Qida allergiyasının şiddətini qızdırmaqla allergik xəstəlik törətmək qabiliyyəti olmayan qidanın tərkibindəki molekulların səviyyəsini ölçməklə şərh etmək olar.
Uşaqlarda Tətbiq edilən Allergiya Testləri Hansılardır? Başqa bir qan testi bazofil aktivləşdirmə testləridir. Əsasən qida və dərman allergiyasında istifadə olunsa da, klinik praktikada dərman allergiyasının şiddətini proqnozlaşdırmaq üçün istifadə olunur. Bazofillər allergik reaksiyalar zamanı orqanizmdə aktiv rol oynayan hüceyrələrdir. Allergik reaksiyalar zamanı bazofillərdən ayrılan markerlərin səviyyəsinin ölçülməsinə əsaslanan testdir.
