Ağcaqanadlar yay aylarında tez-tez rast gəlinən, dişləmələri allergik reaksiyalara səbəb olan narahatedici həşəratlardır. Ağcaqanad allergiyası kiçik və ya böyük yerli reaksiyalar, hətta sistemik reaksiyalar kimi özünü göstərə bilər.
Ağcaqanadların tüpürcəklərində çoxu allergik olan otuzdan çox zülal var. Ağcaqanad dişləməsi ilə orqanizmin immun sistemi bu zülallara qarşı allergik reaksiya göstərir və ağcaqanadın sancdığı yerdə şişlik yaranır.
Ağcaqanad dişləmələrində hansı reaksiyalar müşahidə olunur?
Ağcaqanad dişləməsi nəticəsində qısa müddətdə 2-10 mm-lik qızarmış şişlik əmələ gəlir. Növbəti 24-36 saat ərzində oxşar ölçülü qaşınma qabarcıqlarının sayı bir neçə gün ərzində artır və azalır. Bəzi insanlar ağcaqanad dişləməsindən qısa müddət sonra adətən 3 sm-dən çox olan lokal reaksiyalarla qarşılaşa bilər. Baş verən reaksiyalar üzərində bir müddət sonra su yığıla bilər. Bəzi insanlarda bu, qızdırma ilə böyük bir yerli reaksiya ilə müşayiət oluna bilər. Bu uşaqlar başqa heç bir xəstəliyi olmayan sağlam uşaqlardır. Əsas yerli reaksiyalar adətən 3-10 gün ərzində sağalır. Nadir hallarda, bəzi uşaqlarda kəskin ümumiləşdirilmiş ürtiker, serum xəstəliyi və allergik şok (anafilaksi) kimi sistemik allergik reaksiyalar inkişaf edə bilər.
Hansı uşaqlarda sistemik allergik reaksiya riski var?
Gənc uşaqlar immunitetə malik olmadığı üçün sistemli reaksiyaların inkişaf riski daha yüksəkdir. Bundan əlavə, anadangəlmə və ya qazanılmış immun pozğunluqları və mastositoz olan uşaqlar daha yüksək risk altındadır.
Diaqnoz necə qoyulur?
Ağcaqanad allergiyasının diaqnozu üçün ətraflı anamnez alınmalı və müayinə aparılmalıdır. Ağcaqanad allergiyası, əsas yerli və ya sistemik allergik reaksiyaları olan xəstələrdə qan və ya dəri allergiyası testləri ilə müəyyən edilə bilər. Ancaq qan və dəri allergiya testləri allergiya göstərmir. Buna görə də mənfi olmaq ağcaqanad allergiyası olmadığı anlamına gəlmir. Ağcaqanad dişləməsinə normal reaksiya verən insanların allergiya testi etməsinə ehtiyac yoxdur.
Sistemli reaksiyalar inkişaf etdirən uşaqlar da immun çatışmazlığı üçün araşdırılmalıdır.
Müalicə zamanı nə edilməlidir?
Müalicədə görüləcək ilk şey ağcaqanadlardan uzaq durmaqdır. Ağcaqanadlara məruz qalması gözlənilən hallarda dişləmələrin qarşısını almaq üçün qoruyucu geyim geyinilməli və bədənə ağcaqanad kovucu dərmanlar səpilməlidir. Bu dərmanlar 2 aydan yuxarı uşaqlarda istifadə edilə bilər. Gecələr, uşaq yatarkən onu qorumaq üçün yatağına ağcaqanad toru etmək faydalıdır. Ağcaqanad toruna qoruyucu dərman səpmək qoruyucu effekti artırır. Bundan əlavə, ağcaqanad dişləmələrinə reaksiya verdiyi bilinən uşaqlarda profilaktik olaraq bir müddət antihistaminiklər verilə bilər.
Ağcaqanad dişləməsi nəticəsində reaksiya yarandığı hallarda tərkibində antihistaminiklər olan dərmanlar şifahi olaraq verilməli və 5-10 gün ərzində şişlik və qızartı olan yerə kortizonlu kremlər çəkilməlidir. Sistemli reaksiyalarda 5-7 gün ərzində oral kortizon verilməlidir. Qızdırma ilə böyük yerli reaksiyalarda antipiretik dərmanlar verilməlidir. Bir infeksiya halı olmadığı təqdirdə antibiotiklərdən istifadə edilməməlidir.
Ağcaqanad allergiyası üçün peyvənd terapiyası ilə bağlı araşdırmalar var, lakin onun faydası sübut olunmayıb.
Ağcaqanad allergiyası zaman keçdikcə yaxşılaşır?
Ağcaqanadlara qarşı həssaslaşan və reaksiyaları getdikcə şiddətlənən gənc uşaqlarda 5 yaşından sonra həssaslığın itirilməsi ilə əsas reaksiyalar da yox olur.
Beləliklə;
– Yay aylarında ağcaqanad dişləməsi allergiyası olduqca yaygındır.
– Bu uşaqlardan bəzilərinin əsas yerli və ya sistemik reaksiyaları var.
– Bəzi əsas xəstəlik şərtlərində sistemik reaksiyaların riski daha da artır.
– Diaqnoz tarix və müayinə əsasında qoyulur, dəri və qan allergiyası testləri ilə təsdiqlənir.
– Müalicə zamanı ağcaqanadlardan qaçınılmalı və qoruyucu tədbirlər görülməlidir.
– Reaksiya inkişaf etdiyi hallarda şiddətinə uyğun olaraq antihistamin və kortizon tərkibli preparatlardan istifadə edilməlidir.
