Allergik xəstəliklər kimi immunitetlə əlaqəli xəstəliklərin tezliyinin tədricən artması, erkən dövrdə mikroblara məruz qalmanın azalması ilə əlaqələndirilir. Bağırsaq mikrobiotası (bağırsaqda yaşayan bütün faydalı, zərərli, kommensal mikroorqanizmlər) orqanizmdə mikrobların ən geniş çeşidini təşkil edir və buna görə də immunitet sisteminin inkişafında ən mühüm rol oynadığı düşünülür. Bağırsağın mikrob tərkibinin dəyişdirilməsinin allergik xəstəliklərin müalicəsində təsirli ola biləcəyi ağla gətirilən bu məlumat, probiyotiklərin və prebiyotiklərin yeri ilə bağlı bir çox araşdırmalara başlanılıb.
Probiyotiklər və prebiyotiklər nədir?
İnsanların və heyvanların sağlam həyat sürmələri üçün onların mədə-bağırsaq (mədə-bağırsaq) sistemi sağlam olmalıdır. Probiotik bakteriyalar şifahi olaraq kifayət qədər miqdarda qəbul edildikdə, xəstəlik törədən mikroorqanizmlərin çoxalmasının qarşısını alır, qidaların həzmini asanlaşdırır və immunitet sistemini gücləndirir. Probiotik qidalar, raf ömrünün sonuna qədər kifayət qədər miqdarda canlı probiotik mikroorqanizmləri (108 kof/qram) ehtiva edən qatıq və kefir kimi qidalardır. Prebiyotiklər isə mədədə həzm olunmadan bağırsaqlara keçə bilən və insan orqanizminə dost olan probiotik bakteriyaların çoxalmasına şərait yaradan kompleks karbohidratlı qidalardır.
Atopik Egzema və Probiotik Müalicə
Atopik ekzema uşaqlıqda ən çox rast gəlinən dəri xəstəliyidir, uşaqların 5-20%-ni təsir edir. Bağırsaq mikroflorasının məzmunu (bağırsaqda yaşayan bakteriyalar) atopik ekzeması olan və olmayan uşaqlarda fərqlənir və bu məzmun fərqlərinin aktiv ekzemanın inkişafından əvvəl ola biləcəyi düşünülür. Bu mövzuda aparılan araşdırmalarda ən çox rast gəlinən nəticə ekzemalı körpələrin nəcislərində Bifidobakteriya növlərinin azalmasıdır. Probiyotiklər bütün dünyada fermentləşdirilmiş süd məhsulları şəklində istehlak olunur. Probiyotiklərin təsiri növlərə görə dəyişir.
Atopik ekzemada probiyotik müalicə ilə bağlı, 0-55 yaş arası 2599 xəstənin iştirak etdiyi 35 tədqiqatın məlumatları 2018-ci ilin noyabrında (ən son) təhlil edilmişdir. Bu tədqiqatlarda Lactobacillus və Bifidobacteri növləri tək və ya digər bakteriyalarla və ya prebiyotiklərlə qarışdırılmışdır. Nəticə olaraq, ekzemanın şiddətində və xəstələrin həyat keyfiyyətində az və ya heç bir dəyişiklik olmadı. Ekzemada probiotik müalicəni tövsiyə etmək üçün daha çox dəlilə ehtiyac olduğu ifadə edildi. Çox gənc və ya immuniteti zəif olan xəstələrdə də ehtiyatla istifadə etmək tövsiyə olunur.
Astma və Probiotik Müalicə
Astma uşaqlıqda ən çox rast gəlinən ağciyər xəstəliyidir. Son zamanlarda probiyotiklərin bağırsaq mikrobiotasına təsir edərək astmada bronxlarda iltihabı (həssaslıq, qızartı) azalda biləcəyi proqnozu ilə bir çox araşdırma aparılmışdır. 2018-ci ildə astma diaqnozu qoyulmuş 910 uşaq xəstəsinin olduğu 11 tədqiqatın məlumatları qiymətləndirilmişdir. Ancaq bu araşdırmaların az sayda xəstə ilə aparıldığı və araşdırmalarda Lactobacillus, Bifidobacteria, Streptococus kimi fərqli probiotiklərdən istifadə edildiyi ifadə edildi. Nəticədə probiotik müalicəsinin uşaqlıq astmasında daha az astma tutması təmin edə bildiyi, ancaq gecə-gündüz astma şikayətləri və tənəffüs funksiyaları baxımından əhəmiyyətli bir fayda vermədiyi müşahidə edilmişdir. Astma müalicəsi üçün probiyotiklərin tövsiyə edilməsi üçün daha çox dəlil lazımdır.
Allergik Rinit və Probiotik Müalicə
Allergik rinit bütün əhalinin 10-30%-ni əhatə edən və burun axması, tıxanıqlıq, gözlərdə qaşınma və axıntı, asqırma kimi şikayətlərlə xarakterizə olunan bir xəstəlikdir. Allergik rinitin artan sıxlığı probiyotiklər və probiyotiklərin yeri ilə bağlı araşdırmaları artırdı. 1919 xəstə üzərində aparılan 21 araşdırmanın qiymətləndirildiyi bir araşdırmada, fərqli probiotik müalicələrin xəstələrin şikayətlərini azaltmaqda və həyat keyfiyyətini artırmaqda faydalı ola biləcəyi, lakin araşdırmalarda fərqli bakteriya növlərinin istifadə edildiyi ifadə edildi. onları standartlaşdırmaq mümkün deyildi və daha çox elmi dəlil lazım idi.
Qida Allergiyası və Probiotik Müalicəsi
Qida allergenləri insanın immun sistemi tərəfindən tanınır və allergik simptomlara səbəb olur. Bunlardan ən əhəmiyyətlisi anafilaksi adlanan ağır allergik reaksiyadır. Qida allergiyası uşaqlarda böyüklərdən daha çox rast gəlinir. Süd, yumurta, qoz-fındıq, buğda, qabıqlı balıq və balıqlara qarşı allergiya ən çox rast gəlinir. Probiyotiklərin bağırsaqdakı allergik reaksiyanı düzəldərək hərəkət edə biləcəyi düşünülür.
2018-ci ildə inək südü allergiyası olan 895 uşağı qiymətləndirən bir nəşrdə, probiotiklərin inək südü allergiyası olan uşaqların şikayətlərində orta dərəcədə yaxşılaşma təmin etdiyi göstərilmişdir. Uşaqlarda inək südünün tolerantlığının təmin edilməsində probiotik müalicəsinin təsirinin qəti şəkildə müəyyən edilə bilməyəcəyi, lakin Lactobacillus rhamnosus GG müalicəsinin inək südü allergiyası olan uşaqlarda inək südünün tolerantlığını təmin edə bildiyi bildirilmişdir.
Vacib Məlumat:
Uşaq Allergiya Mütəxəssisləri (yeni Pediatrik İmmunologiya və Allergiya Mütəxəssisi kimi tanınır) doğuşdan 18 yaşa qədər astma və allergik xəstəliklər üzrə xüsusi təlim keçərək Uşaq İmmunologiyası və Allergiya Mütəxəssisi diplomu almış həkimlər və eyni zamanda Uşaq Sağlamlığı və Xəstəlikləri üzrə Mütəxəssislərdir. .
