Anafilaksiyanın simptomları tez baş verə bilər. Anafilaksi sürətlə inkişaf edən (dəqiqələr və ya saatlar ərzində) və ölümlə nəticələnə bilən ciddi allergik reaksiyadır. Yalnız allergenə məruz qalan sistemin deyil, bədənin müxtəlif sistemlərinin də iştirakı var. Digər allergik xəstəliklərdə olduğu kimi, son illərdə onun tezliyi artmaqdadır. Hər il 100.000 nəfərdən 50-100-də inkişaf edə bildiyi bildirilir. Astma xəstələri və müəyyən hipertansiyon dərmanları istifadə edənlərdə risk daha yüksəkdir. Anafilaksiyaya səbəb olan ən çox yayılmış allergenlər dərmanlar, arı sancmaları, qidalar və lateksdir.
Anafilaksiyanın əlamətləri hansılardır?
Anafilaksi vəziyyətində bədənin müxtəlif sistemləri iştirak edə bilər. Xəstələrin təqribən 90%-də dəri və/və ya selikli qişanın zədələnməsi müşahidə olunur. Xəstələrin təxminən üçdə ikisində tənəffüs sistemi, üçdə birində isə mədə-bağırsaq və ürək-damar sistemləri təsirlənib.
Anafilaksisi olan xəstələrdə müşahidə edilən dəri/selikli qişa əlamətlərinə qaşınma, qızartı, ürtiker (ürtiker), anjiyoödem (dodaqların, dilin, göz qapaqlarının, göz qapaqlarının şişməsi və s.) daxildir.
Tənəffüs sistemi ilə əlaqəli simptomlar burun qaşınması, axıntı, tıkanıklıq və asqırma; boğazda qaşınma, tıkanıklıq hissi, səs-küy; Təsirə məruz qalan ağciyərlərdən asılı olaraq nəfəs darlığı, öskürək və döş qəfəsində sıxılma hiss edilə bilər. Tənəffüs çatışmazlığı olan və kifayət qədər oksigen ala bilməyən xəstədə sianoz (bənövşəyilik) görünə bilər.
Mədə-bağırsaq (mədə-bağırsaq) tutulması səbəbindən ürəkbulanma, qarın ağrısı, qusma və ishal baş verə bilər.
Ürək-damar (ürək-damar) tutulması səbəbindən ürək döyüntüsü, sinə ağrısı, qan təzyiqinin düşməsi və huşunu itirmə baş verə bilər. Anafilaksi səbəbiylə ölümün ən çox görülən səbəbi həddindən artıq aşağı təzyiqdir və xəstə şoka girir.
Xəstənin bildirdiyi digər şikayətlərə narahatlıq, ölüm qorxusu, baş ağrısı və ağızda metal dad daxildir.
Anafilaksiya necə təyin olunur?
Xəstədə mümkün allergenlə (məsələn, dərman və ya qida) təmasdan dərhal sonra dörd sistemdən ən azı ikisinin (dəri/selikli qişa, tənəffüs, mədə-bağırsaq, ürək-damar) simptomları yaranarsa və ya
Allergik olduğu bilinən bir agentə məruz qaldıqdan dərhal sonra bir xəstənin qan təzyiqi düşməsi varsa və ya
Naməlum alerjenə məruz qalan bir xəstədə qısa müddətdə həm dəri, həm də tənəffüs və ya ürək simptomları inkişaf edərsə, bu xəstədə anafilaktik şok ehtimalı çox yüksəkdir.
Bu xəstələrdə vaxt itirmədən zəruri təcili tibbi müdaxilə tətbiq edilməlidir.