Kivi allergiyası adətən ağızdan allergiya sindromu kimi özünü göstərir. Kivinin özünə qarşı allergiya çox nadirdir. İmmunitet sisteminin meyvəyə reaksiyasından asılı olaraq, bəzi insanlarda daha ağır tip ola bilər.
Kivi allergiyasının səbəbləri nələrdir?
Kivi allergiyası əsasən immun sisteminin anormal reaksiyasından qaynaqlanır. İmmunitet sistemi meyvə zülallarını zərərsiz qəbul edə bilmir və onların zərərli patogenlər olduğunu düşünərək əks reaksiyaya başlayır. Hücuma cavab olaraq çoxlu sayda antikor istehsal olunur. Bu immunoqlobulin E antikorları xarici antigenləri udur və immun sisteminə histaminləri və digər zərərli kimyəvi maddələri buraxmaq üçün siqnal verir. Yalnız bunlar bütün bədəndə allergik reaksiyalara səbəb olmaqdan məsuldur. Kivi allergiyası polen qida sindromu və lateks allergiyası ilə də əlaqələndirilir. Ağac tozcuqlarına qarşı allergiyası olanlarda həm kivi, həm də çiçək tozcuqlarının zülal strukturunun oxşarlığına görə kiviyə qarşı allergik simptomlar inkişaf edir.
Kivi Allergiyasının Simptomları Nələrdir?
Oral allergiya sindromundan qaynaqlanan kivi allergiyası adətən ağız, dodaqlar, dil və boğazla bağlı yüngül simptomlar göstərir. Bu tip allergiyası olan insanlar aşağıdakı simptomlarla qarşılaşırlar:
- Ağızda, dodaqlarda və dildə və ətrafında qaşınma, karıncalanma və ya yanma hissi
- Dodaqların, ağızın, dilin və boğazın şişməsi.
Kivi allergiyası ağızdan gələn simptomlarla yanaşı dəri ilə bağlı simptomlara da səbəb olur. Bunlar:
- Qaşınma, dəri səpgiləri,
- Kovanlar,
- Egzema,
- Dəri qızartı,
- Şişmiş dəri.
Kivi allergiyası tənəffüs və mədə-bağırsaq simptomlarına da səbəb ola bilər. Belə simptomlar bunlardır:
- Hırıltı,
- Burun tutulması,
- nəfəs darlığı ilə nəfəs almaqda çətinlik
- Qarın ağrısı,
- ürəkbulanma və ya qusma,
- İshal.
Anafilaksiya inkişaf edərsə nə baş verir?
Kivi həmçinin ağır, həyati təhlükəsi olan anafilaksi reaksiyasına səbəb ola bilər. Simptomlardan bəziləri bunlardır:
- Boğazın şiddətli şişməsi səbəbindən tənəffüs yollarının daralması,
- Nəfəs almaqda həddindən artıq çətinlik,
- Sürətli ürək dərəcəsi,
- Qan təzyiqinin qəfil düşməsi,
- Anafilaktik şok,
- Başgicəllənmə,
- Stuma,
- Huşunu itirmə və ya huşunu itirmə.
Müalicə olunmayan anafilaksiya hətta komaya və ya ölümə səbəb ola bilər.
Diaqnozu necə qoymaq olar
Kivi allergiyasının uşaqlarda böyüklərdən daha şiddətli olduğu müəyyən edilib. Buna görə simptomlar allergiyanı aydın şəkildə başa düşməyə başlayan kimi tibbi müayinədən keçmək vacibdir. Birincisi şiddətli idisə, gələcəkdə ağır bir allergiya növünə sahib olma ehtimalı daha yüksəkdir. Yüngül simptomlar halında, allergiyanın gələcəkdə daha da pisləşməsi ehtimalı çox yüksəkdir. Davam edən simptomlara əsaslanaraq, məsləhətçi hansı testin davam etdiriləcəyinə qərar verir. Dəri prick testinə və ya qan testinə üstünlük verilir. Bu testlərin nəticələrinin yalnız qismən faydalı olduğu aşkar edilmişdir. Məlumdur ki, təzə çiy kivi meyvəsini çubuqla dəriyə sürtmək kivi ekstraktı ilə müqayisədə aydın nəticə əldə etmək baxımından daha etibarlıdır.
Risk faktorları hansılardır?
- Müəyyən qidalara qarşı qəbul edinergik reaksiyalar
Avokado, banan, fındıq və çovdar dənələrinə qarşı allergiya varsa, çarpaz reaksiyaya görə insan kivi allergiyasına da həssasdır.
- Polen allergiyası və lateks allergiyası
Artıq ağcaqayın poleninə və lateksə (kauçuk) alerjisi olan kimsə kiviyə allergik reaksiya verə bilər.
- Cari astma
Şiddətli astma xəstələri kiviyə qarşı allergiya yaşamaq riski altındadır. Onlar ölümcül anafilaksi reaksiyasına meyllidirlər.
- Coğrafi təsir
Risk faktorları haqqında danışarkən tədqiqatçılar faktorlar arasında həmişə coğrafi komponentin olduğunu iddia edirlər. Ağcaqayın poleninin çox olduğu yerdə kivi allergiyası halları daha çox olur.
Kivi allergiyası necə müalicə olunur?
Digər qida allergiyaları kimi kivi allergiyasının da müalicəsi yoxdur. Tək çarə kivi və tərkibində kivi olan bütün qidalardan uzaq durmaqdır. Allergik şok zamanı dərhal adrenalin avtoinjektoru vurulmalı və 112-yə zəng edilməlidir.
Pəhriz dəyişiklikləri və ehtiyat tədbirləri nədir?
Kivi allergiyası aşkar edildikdə, kivisiz pəhriz məcburidir. Təkcə kivi deyil, zülalları quruluşca kiviyə oxşar olan yaxından əlaqəli qidalardan da çəkinmək lazımdır. Çöldə nahar edərkən tərkibində kivi ola biləcək hər cür şirniyyat, mürəbbə və qatıqlardan uzaq durmaq lazımdır. Hər hansı bir çaşqınlıq halında, müvafiq şəxsdən daha ətraflı məlumat istəmək müdrikdir. Hər hansı bir qida məhsulu alarkən, qida etiketlərini diqqətlə oxumaq lazımdır.
Kivinin Faydaları Nələrdir?
Kivi sağlamlıq üçün çoxlu faydaları olan dadlı kiçik meyvədir. Yaşıl interyer şirin və kəskindir. O, həmçinin C vitamini, K vitamini, E vitamini, folat və kalium kimi qidalarla doludur. Onların tərkibində çoxlu antioksidanlar var və yaxşı lif mənbəyidir. Kiçik qara toxumlar, tüklü qəhvəyi qabıqlar kimi yeməli olur, lakin insanların çoxu kivi yeməkdən əvvəl qabığını soymağa üstünlük verir.
O, astmanın müalicəsində kömək edə bilər.
Kivinin tərkibindəki yüksək miqdarda C vitamini və antioksidantlar astma xəstələrinin müalicəsinə kömək edir. Kivi kimi təzə meyvələr uşaqlarda hırıltını azalda bilər.
Həzmə kömək edir.
Kivinin tərkibində həzm üçün faydalı olan bol lif var. Onların tərkibində zülalın parçalanmasına kömək edən aktinidin adlı proteolitik ferment də var. Bu yaxınlarda aparılan bir araşdırma, aktinidin tərkibli kivi ekstraktının əksər zülalların həzmini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırdığını müəyyən etdi.
İmmunitet sistemini gücləndirir.
Kivi qidalıdır və C vitamini ilə zəngindir. Əslində, sadəcə 1 stəkan kivi gündəlik tövsiyə olunan C vitamini dəyərinin təxminən 273 faizini təmin edir.
Digər sağlamlıq vəziyyəti riskini azaldır.
Oksidativ stress DNT-mizə zərər verə bilər. Bu, sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Kivinin tərkibindəki antioksidantlar sayəsində kivi və ya kivi ekstraktı istehlakının oksidləşdirici stress ehtimalını azaltdığına dair sübutlar var.
O, qan təzyiqini idarə etməyə kömək edə bilər.
Kivi meyvəsi təkcə immunitet sistemimizi əlavə olaraq gücləndirmir, həm də təzyiqimizi idarə etməyimizə kömək edə bilər. 2014-cü ildə aparılan bir araşdırma, gündə üç kivi istehlakının gündə bir almadan çox qan təzyiqini aşağı saldığına dair sübutlar tapdı.
Qanın laxtalanmasını azaldır.
Qan təzyiqimizi idarə etməyimizə kömək etməklə yanaşı, kivi əslində qanın laxtalanmasını azalda bilər. O, həmçinin qanda yağın miqdarını azaltmağa kömək edir.
Görmə itkisindən qoruyur.
Makulyar degenerasiya görmə itkisinin əsas səbəbidir və kivi gözlərinizi ondan qorumağa kömək edə bilər. Bir araşdırmada gündə üç porsiya meyvə yemək makula degenerasiyasını 36 faiz azaldıb. Kivinin tərkibindəki yüksək səviyyəli zeaksantin və lutein bu təsirə kömək edir.
Kivi bütün zamanların ən sağlam meyvələrindən biridir. Kalium, A, C və E vitaminləri, beta-karoten, alfa-linoleik turşu və omeqa-3 yağ turşusu ilə zəngindir. Həm də yüksək lif tərkibi və antioksidan xüsusiyyətləri ilə tanınır. Kivi böyük xərçəng döyüşçüləri baxımından populyarlıq qazandı. Kiviyə qarşı allergik reaksiyalar insanların kivinin faydalarından istifadə etməsinə mane olur.